کشف سنگ‌ نگاره های ۱۲۰۰۰ ساله در ترکیه

باستان‌شناسان و مسئولان موزه در آدیامان ، جنوب شرقی ترکیه، تصاویری زیر آب از حکاکی‌های سنگی ثبت کرده‌اند که قدمت آنها ۱۲۰۰۰ سال تخمین زده می‌شود.

مجله اینترنتی باستان شناس : این حکاکی‌ها که بر روی سازند سنگی اصلی در امتداد سواحل سد آتاتورک در منطقه کاهتا واقع شده‌اند، متعلق به دوره فراپارینه سنگی هستند و صحنه‌های شکار با سبک‌های مختلف از انسان و حیوان را به تصویر می‌کشند.

این مکان باستانی اولین بار هشت سال پیش توسط ماهیگیران محلی کشف شد، زمانی که خشکسالی باعث کاهش قابل توجه سطح آب سد آتاتورک شد. فصل خشک طولانی امسال باعث شد مقامات به این مکان برگردند تا بررسی کنند که آیا حکاکی‌ها دوباره از آب بیرون آمده‌اند یا خیر. با این حال، آنها متوجه شدند که حکاکی‌ها هنوز حدود یک متر در زیر آب در نزدیکی منطقه بلورن در کاهتا غرق شده‌اند.

مستندسازی و تلاش‌های حفاظتی زیر آب

تیمی از اداره موزه آدیامان با استفاده از تجهیزات غواصی و عکاسی، بررسی دقیقی در زیر آب انجام دادند. به گفته مهمت آلکان، مدیر موزه، سطح سنگ اکنون با لایه‌هایی از پوسته صدف پوشیده شده است که مستندسازی را دشوار می‌کند. آلکان گفت: «با وجود پوسته‌ها، توانستیم تأیید کنیم که حکاکی‌ها دست نخورده باقی مانده‌اند. ما قصد داریم منطقه را تمیز کنیم و یک ماکت دقیق برای نمایش در موزه آدیامان تهیه کنیم.»

مصطفی چلیک، معاون مدیر موزه، خاطرنشان کرد که دسترسی به این مکان در مواقع بالا بودن سطح آب تقریباً غیرممکن است. او توضیح داد: «این فصل، پایین‌ترین سطح آب سد را نشان می‌دهد و به ما فرصتی نادر برای بررسی حکاکی‌ها می‌دهد. با این حال، آنها حدود یک و نیم تا دو متر زیر سطح آب باقی مانده‌اند.»

نگاهی اجمالی به آناتولی ماقبل تاریخ

این کنده‌کاری‌ها که تقریباً ۸ متر طول و ۷۰ سانتی‌متر ارتفاع دارند، با استفاده از تکنیک حکاکی، یکی از قدیمی‌ترین روش‌های هنری شناخته شده، ایجاد شده‌اند. تصاویر دقیق شامل پیکره‌های انسانی، بز کوهی، اسب، گرگ، روباه و لک‌لک است که صحنه شکار زنده‌ای را به تصویر می‌کشد که گمان می‌رود نمایانگر زندگی روزمره و باورهای معنوی در دوران فراپارینه سنگی باشد.

کارشناسان معتقدند که این حکاکی‌ها بینش‌های نادری از زندگی ماقبل تاریخ آناتولی و بیان هنری انسان‌های اولیه، مدت‌ها قبل از ظهور کشاورزی یکجانشینی در منطقه، ارائه می‌دهند. یافته‌های مشابهی در سایر نقاط جنوب شرقی ترکیه، مانند گوبکلی تپه و کاراهان تپه ، به دست آمده است که شهرت این منطقه را به عنوان مهد تمدن اولیه بشر و هنر نمادین تقویت می‌کند.

حفاظت در بحبوحه چالش‌های زیست‌محیطی

سد آتاتورک، یکی از بزرگترین سدهای ترکیه و بخش حیاتی پروژه جنوب شرقی آناتولی (GAP)، از زمان تکمیل آن در سال ۱۹۹۰، محیط زیست محلی را به طور قابل توجهی تغییر داده است. با نوسان سطح آب به دلیل خشکسالی و تغییرات فصلی، مکان‌های باستانی غرق‌شده مانند این سد با تهدیدات فزاینده‌ای از جمله فرسایش، رشد بیولوژیکی و تجمع رسوبات روبرو هستند.

باستان‌شناسان بر اهمیت مستندسازی دیجیتال و مدل‌سازی سه‌بعدی برای حفظ میراث زیر آب که در معرض چنین شرایطی قرار دارند، تأکید می‌کنند. برنامه‌های آینده شامل انجام یک پروژه جامع پاکسازی، اسکن با وضوح بالا از حکاکی‌ها و ایجاد یک ماکت موزه‌ای برای دسترسی عموم به این هنر ماقبل تاریخ بدون ایجاد مزاحمت برای سایت اصلی است.

احیای گذشته در زیر آب

کشف مجدد این حکاکی‌های ۱۲۰۰۰ ساله، غنای عظیم باستان‌شناسی ترکیه و تعادل ظریف بین توسعه و حفظ فرهنگ را برجسته می‌کند. همچنان که محققان به کاوش در میراث غرق‌شده‌ی حوزه فرات ادامه می‌دهند، هر یافته‌ی جدید، نوری بر اولین بیان‌های نمادین بشریت می‌افکند – داستان‌های خاموشی که بر سنگ حک شده‌اند و اکنون در زیر آب‌های مهندسی مدرن آرمیده‌اند.