چهار سوال از مراجع محترم تقلید

🔳⭕️چهار سوال از مراجع محترم تقلید

مانند هر سال، یک ماه شیرین به تلخی به پایان می رسد! چرا؟ به جای اینکه خوشحال باشیم از آمدن عید، دل نگران این هستیم که بالاخره عید هست یا نیست. دو تن از مراجع اعلام کرده‌اند هست و چندین تن دیگر نظری دیگر دارند. در طول این سالها، چهار سوال در ذهن جامعه شکل گرفته. اگر روزی خدمت یکی از مراجع محترم برسم این چهار سوال را مطرح می‌کنم.
خود من برای برخی از این سوالات، جواب هایی دارم ولی این جواب ها شخصی است و برای عموم جامعه قانع کننده نیست و این ها سوالاتی است که سالها بدون پاسخ قانع کننده باقی مانده. اینکه بگوییم پاسخ فنی و مستدل فقهی وجود دارد با اینکه به شرایطی برسیم که جامعه قانع شده باشد، کاملا متفاوت است.

قبل از طرح چهار سوال دو نکته را شفاف کنم که؛
▫️می دانم تشخیص شروع ماه جدید بر عهده افراد است و نه مراجع محترم. ولی در هر صورت نیک می‌دانید که بیان و اعلامیه شما برای بسیاری سند و مبنا است و شیوه شما در برخورد با موضوع برای جامعه، الگوست.
▫️آنچه مطرح می کنم صورت بندی سوالات جامعه است بنابراین گویش آن، ساده و متن آن، غیرفنی و لحن آن، انتقادی است، این را بگذارید به حساب انتقال بدون روتوش و بدون ویرایش سوالات جامعه به مراجع محترم، به نیت گفتگوی معطوف به رهایی و هم فهمی.

◾️مردم می پرسند: اگر پیامبر اسلام در این عصر و زمانه بود، باز هم مبنای عید فطر را دیدن هلال ماه با چشم غیر مسلح می دانست؟ و یا دیدن با چشم مسلح؟ یا اینکه محاسبات دقیق نجومی؟ همانگونه که استدلال کرده‌اید خمسی که در اختیار پیامبر قرار می‌گرفت، اکنون باید در اختیار مراجع قرار بگیرد (به عبارت دیگر حکمی کرده اید که جنبه استنباط دارد و مستقیما در آیات و روایات نیامده) آیا نمی‌شود استنباط کرد که در قرن 21، مبنای تشخیص عید فطر روش‌های قدیمی نیست بلکه استفاده از امکانات امروزی یا محاسبات دقیق نجومی است؟ آیا باب روزآمدسازی روش‌ها در این حوزه بسته است؟
جامعه مخصوصا تحصیل کردگان از خود می‌پرسد مگر نه این است که ولادت هلال ماه نو، نقطه‌ آغازین حرکت تناوبی ماه (به عنوان یک جرم آسمانی شناخته شده)، دارای تعریف علمی مشخص، جهانی و با منتهای دقت قابل محاسبه است؟ پس ما روی پشت بام چه می‌کنیم؟

◾️جامعه سوال می کند: شما همراه با خانواده به خرید می روید، یکی از اعضای خانواده که عاقل و بالغ و صادق است می گوید که فلان مسیر بسته است، آیا تک تک شما باید بروید و بررسی کنید که فلان مسیر بسته است یا به قول او اعتماد می کنید؟ حالا اگر یک مرجع دیگر اعلام کرد که فردا عید است، آیا همچنان لازم است خود جناب عالی یا معتمدان تان هلال ماه را مشاهده و تایید کنند؟ یعنی اعتماد به یک مرجع دیگر آنقدر سخت و دشوار است؟ اگر اینگونه است، چگونه انتظار دارید که جامعه به شما اعتماد کند؟

◾️مقلدین پرسش می کنند: اگر محاسبات نجومی نشان بدهد که امروز عید فطر است ولی شما به خاطر بدی آب و هوا نتوانید از طریق مشاهده و رصد اطمینان حاصل فرمایید، آیا باید همچنان به روش قبلی به اطمینان رسید؟ آیا هدف دستیابی به یک «باور صادق موجه» است یا هدف پایبندی به ابزار و روش (دیدن روی ماه با چشم غیرمسلح؟). فکر نمیکنید که اسارت در بند روش، اصل هدف (دستیابی به باور درست قابل دفاع) را زیر سوال برده است؟

◾️و اما سوال آخری که ذهن جامعه را آزار می دهد این است: حتی اگر جواب شما عزیزان به سوال اول منفی است و برای سوال دوم و سوم هم جواب منطقی داشته باشید، که حتما دارید (جدای از آنکه قانع کننده باشد یا نه؟) آیا امکان ندارد که همه مراجع جمع شوند و یک ستاد استهلال داشته باشند؟ آیا تعاون در قرآن شامل این امر نمی شود؟ فکر نمی کنید که این تشتت در نظرات، باعث به سخره گرفتن مناسک و تیشه زدن به ریشه باورها می شود؟ می‌دانم که تمام اختلاف در مسالۀ رویت ماه نیست، بلکه در برخی مبانی فقهی مساله هم اختلاف وجود دارد. اما آیا روی مبانی هم نمی‌توان به شور نشست؟

☑️⭕️پیشنهاد عملی:
حتی اگر مراجع محترم همچنان اعتقادی به محاسبات نجومی ندارند یا با استفاده از روش‌های امروزی موافق نیستند، یکی از دو قاعده زیر را پیشنهاد می‌کنم:

الف) اعتماد فردی: هر کدام از مراجع اگر به یقین رسیدند، باقی مراجع به ایشان اعتماد کنند. بدیهی است نه به عنوان مرجعشان، بلکه به عنوان یک فرد عاقل صادق قابل اعتماد.

ب) توافق جمعی: مراجع محترم، همراهان و معتمدانی دارند که بر اساس یافته های آنان به جمع بندی می رسند، از این پس تمام این همراهان و معتمدان گزارش های خود را به شورای اجماع (متشکل از مراجع محترم یا نمایندگان ایشان) بدهند و سپس از شورای اجماع صدایی واحد برخیزد.
امیدوارم این نوشته باب گفتگو را باز کند و نه …..

مجتبی لشکربلوکی
@Dr_Lashkarbolouki
لینک منبع