قیمت جهانی خودرو در سال ۲۰۲۳

دیگر نیازی به گفتن ندارد که قیمت خودرو در بازارهای جهانی از بازار داخلی کشورمان ارزان‌تر است. بحث فقط بر سر این است که ارزان بودن خودرو در بازار خارجی چه دلایلی دارد و این تفاوت قیمت چه مقدار است.

یکی از سوالاتی هم که همیشه از خود می‌کنیم این است که مثلا با پول یک پژو 207 که در ایران می‌پردازیم، در دبی یا دیگر نقاط دنیا چه ماشین‌هایی می‌توان سوار شد؟ در ادامه پاسخ این سوالات را داده‌ایم و کمی در مورد قیمت اتومبیل در نقاط مختلف دنیا صحبت کرده‌ایم. با ما همراه باشید.

ارزان‌ترین خودروها در بازار جهانی؛ ماشین‌هایی با قیمتی کم‌تر از یک میلیارد تومان!

یک میلیارد تومان پول زیادی است، اما قیمت ماشین در بازار خودروی کشورمان به قدری بالاست که حتی اگر همین مقدار بوجه داشته باشید، بازهم مجبور خواهید بود که بین خودروهای ایرانی و چینی و بعضا فرانسوی، یا اتومبیل‌های پرکارکرد کره‌ای انتخاب بکنید.

خودروهای ژاپنی هم در صورتی در دسترستان خواهد بود که به سراغ نمونه‌های از رده خارج بروید. سراغ ماشین‌های آلمانی هم که در این رنج قیمتی اصلا نباید بروید، وگرنه تا آخر عمر رفیقتان خواهند شد!

اما در بازارهای جهانی بحث فرق می‌کند. با همین مقدار بودجه، و حتی کم‌تر از آن، می‌توان به سراغ جدیدترین ماشین‌ها رفت که با هدف دسترسی اقشار بیشتر مردم عرضه شده‌اند. در جدول زیر قیمت چند نمونه اتومبیل ارزان‌قیمت را که با بودجه‌های زیر یک میلیارد تومان در خارج از ایران در دسترس هستند، لیست کرده‌ایم:

نکته: قیمت تمامی خودروهای فوق بر اساس اعلام کمپانی سازنده است. همچنین این قیمت‌ها برای نمونه‌های صفر کیلومتر بوده و مخصوص ماشین‌های سال 2023 هستند. نرخ دلار نیز به شکل تقریبی 50 هزار تومان در نظر گرفته شده است (در آذر ماه 1402).

مقایسه قیمت خودرو در ایران با دبی

خیلی هم راه دور نمی‌رویم، بلکه قیمت ماشین را در همین دبی با تهران خودمان مقایسه می‌کنیم. کافی است به یک سایت خرید و فروش ماشین در دبی سری بزنیم و جدای از تنوع فوق‌العاده زیادی که در برای خرید هر ماشینی در کشور امارات وجود دارد، از تفاوت قیمت خودروها میان تهران و دبی شوکه شویم و البته بسیار هم افسوس بخوریم.

برای نمونه در دبی می‌توان یک دستگاه تویوتا کرولا مدل 2021 را به قیمت 19 هزار دلار خرید (یعنی تقریبا 950 میلیون تومان)، در حالی که همین تویوتا کرولا را آن هم در مدل 2016، در بازار تهران با قیمتی بیش از 2.5 میلیارد تومان معامله می‌کنند.

یا در طرف دیگر به یک تویوتا CHR مدل 2022 برمی‌خوریم که در یک سایت فروش ماشین در دبی تقریبا 23 هزار 500 دلار معامله می‌شود (یعنی نزدیک به 1 میلیارد و 200 میلیون تومان). حالا همین تویوتا CHR را در ایران اگر مدل 2018 کم کار گیرتان بیاید، با قیمتی زیر 4 میلیارد تومان نمی‌توانید خریداری نمایید. یعنی ماشینی معمولی در دبی، به یک ماشین کاملا لاکچری در تهران تبدیل شده است.

خودروهای کره‌ای و چینی هم البته در بازار دبی همین حالت را دارند. مثلا می‌توانید سانتافه مدل 2022 را با قیمت 27 هزار و 800 دلار خریداری نمایید (یعنی تقریبا 1 میلیارد و 400 میلیارد تومان). اما فروش ماشین سانتافه 2018 در بازار تهران به قیمت حدودی 4.5 میلیارد تومان انجام می‌گیرد.

قیمت یک جک S3 نیز در بازار دبی حدود 11 هزار دلار است (یعنی حدودا 500 تا 600 میلیون تومان) در حالی که نمونه صفر کیلومتر این خودرو در بازار ایران تقریبا 1 میلیارد تومان است.

چرا فروش ماشین در ایران به قیمت بالاتری انجام می‌گیرد؟

سوال این است که چرا قیمت خودرو در ایران بالاست؟ و به چه علت علی‌رغم وجود این مسئله، باز هم با بازار داغ خرید خودرو دست دوم و صفر کیلومتر مواجهیم؟ در پاسخ به این سوال بد نیست که اول از همه به دلایل ادعایی توسط خودروسازان بپردازیم.

شرکت‌های بزرگ خودروسازی و مونتاژ خودرو در ایران مدعی‌اند بخشی از این قیمت بالا، به زیاد بودن نرخ بهره بانکی برمی‌گردد. یعنی در حالی که در بیشتر نقاط دنیا بهره بانکی تک رقمی و زیر 5 درصد است، در ایران بهره بانکی بعضا به 15 تا 20 درصد می‌رسد. این گلایه البته چندان هم بی‌مورد نیست و تا حدی می‌تواند قیمت بالای ماشین‌های ایرانی را توجیه کند. برای توضیح بیشتر توجه داشته باشید که:

« به سبب پایین بودن نرخ بهره بانکی و تورم در کشورهای پیشرفته، حاشیه سود خودروسازان و صنعت اتومبیل‌سازی در این مناطق نیز ناچیز است و در مورد بسیاری از شرکت های خودروساز رقمی کم‌تر از 7 درصد را شامل می‌شود.

اما در ایران با توجه به تورم بیش از 20 درصدی سالانه و نرخ بالای بهره بانکی، خودروسازان نیز ناچارند تا سود های بیش از 30 درصدی را بر روی محصولات خود اعمال کنند تا در پایان سال با زیان انباشه مواجه نشوند. پر واضح است که در شرایطی که سود فروش از نرخ تورم کم‌تر باشد، برآیند مالی شرکت در پایان سال منفی خواهد بود».

جدای از این دلیل اما می‌توان به نرخ بالای مالیات و عوارض هم اشاره داشت که در افزایش قیمت خودروها بی‌تاثیر نیست. در این مورد تکلیف خودروهای وارداتی که روشن است. نرخ گمرک و عوارض واردات به‌قدری زیاد است که همان ابتدای کار قیمت ماشین را در بدو ورود به کشور تقریبا دو برابر می‌کند.

همین مسئله به شکلی مشابه برای خودروسازان داخلی نیز وجود دارد. عوارض مربوط به شماره‌گذاری، مالیات، سود بهره‌های بانکی و مواردی از این دست خود باعث می‌شوند که سود نهایی خودروساز داخلی کاهش یابد و در نتیجه قیمت ماشین برای عرضه بیشتر شود.

در مورد خودروهای داخلی البته می‌توان به یک دلیل دیگر نیز اشاره داشت و آن هم پایین بودن نرخ بهره‌وری است. گفته می‌شود که چیزی حدود 30 تا 50 درصد نیروی انسانی ایران خودرو و سایپا مازاد هستند، اما حقوق ثابت از کمپانی دریافت می‌کنند.

به این معنا که نبود آن‌ها هیچ تاثیری در روند اتومبیل‌سازی ندارد، اما به دلیل سیاست‌های دولت در بحث اشتغال‌زایی، همچنان مشغول به کارند. همین مسئله موجب می‌شود که شرکت سازنده با افزایش قیمت خودروها، بخشی از درآمد حاصله را به پرداخت حقوق این قشر اختصاص دهد.

پیش‌بینی افت قیمت‌ها در خرید و فروش ماشین دست دوم

کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که رونق بازار خرید و فروش دست دوم در سال 2024 کاهش یابد و قیمت‌ها نیز در بازار جهانی کم‌تر شود. یکی از مهم‌ترین دلایل این امر را می‌توان به جنگ روسیه و اوکراین نسبت داد.

همان‌طور که احتمالا در گوشه و کنار شنیده‌اید، در شش ماهه دوم سال میلادی جاری، صنعت خودروی جهانی با چالشی جدی در زنجیره تامین و مواد اولیه ناشی از گرانی انرژی و جنگ میان اوکراین و روسیه مواجه شد. در همین خصوص حجم فلزاتی مانند لیتیوم، کبالت و نیکل که در روند تولید قطعات اتومبیل به کار می‌روند، در زنجیره تامین کاهش یافت و قیمت آن‌ها صعودی شد.

مثلا هزینه هر بسته از باتری لیتیومی به ازای هر کیلو وات ساعت در سال 2023 به قیمت ۱۵۱ دلار رسید که افزایش 10 درصدی را نسبت به سال گذشته نشان می‌داد.

بحران‌هایی مانند اپیدمی کووید-19 نیز که منجر به کاهش تراشه‌ها، کاهش تولید خودرو و در نتیجه افزایش قیمت ماشین شده بودند دیگر به شکل کامل از بین رفته‌اند و احتمال کاهش قیمت اتومبیل‌ها کاملا واقعی است. به‌خصوص می‌توان انتظار یک بازار داغ خرید خودرو دست دوم را در آینده داشت.

مسئله‌ای که حتی اگر در مورد کشور ما صدق نکند، اما در صورتی که اتفاق غیرمترقبه‌ای رخ ندهد، در بیشتر کشورهای خارجی به‌وقوع خواهد پیوست.

سخن آخر؛ سمت و سوی قیمت جهانی خودرو در سال آینده

چندان دشوار نیست که پیش‌بینی کنیم قیمت اتومبیل در بازارهای جهانی در سال آتی میلادی افت پیدا می‌کند (به دلایلی که بالاتر ذکر کردیم) و یا حداقل در همین حد و حدود فعلی باقی می‌ماند.

این خود به منزله افزایش توان خرید مصرف‌کننده و همچنین حذف بیشتر دلالان از بازار است، چراکه این بازار دیگر برای دلالان سود گذشته را ندارد. وجود پلتفرم‌های آنلاین خرید و فروش خودرو و استقبال هرچه بیشتر طرفین معامله از آن‌ها نیز وقوع این مسئله را سرعت می‌بخشد.

در عین حال سوالی که به‌وجود می‌آید این است که بازار خودروی کشورمان چقدر خود را با این نوسانات همراه خواهد کرد؟ پاسخ به این مسئله به نحوه واردات خودروی خارجی، روند افزایشی یا کاهشی قیمت مواد اولیه و همچنین نحوه عرضه ماشین توسط خودروسازان داخلی برمی‌گردد.

خوشبختانه در سال 1402 روند خودرو در مجموع کاهشی بود و طرح‌های مانند سامانه یکپارچه عرضه خودرو نسبتا در این روند تاثیرگذار بوده‌اند. این روند احتمالا در آینده نیز ادامه خواهد داشت و تا بازه‌ای حداقل شش ماهه تا یک ساله احتمالا شاهد جهش آنچنانی در قیمت اتومبیل نخواهیم بود.