کشف گنجینه‌ طلا زیر تندیس ۱۳۰۰ ساله‌ بودا

باستان‌شناسان در تایلند به کشفی شگفت‌انگیز دست یافته‌اند: گنجینه‌ای پنهان از اشیای زرّین و سیمین در زیر تندیس بودای خوابیده‌ای با قدمت ۱۳۰۰ سال آشکار شد.

مجله اینترنتی باستان شناس : در جریان این کشف مهم، اداره‌ی هنرهای زیبای تایلند مجموعه‌ای از آثار طلا، نقره و برنز را در زیر تندیس بودای خوابیده‌ی معبد وات تهمّچک سِما رام در ناحیه‌ی سونگ نُئن، استان ناخون راتچاسیما شناسایی کرد. این یافته در خلال پروژه‌ای حفاظتی برای کاهش رطوبت زیرزمینی پیرامون پیکره‌ی ماسه‌سنگی بودا ــ که از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین تندیس‌های بودای خوابیده در تایلند به شمار می‌رود ــ به دست آمد. هنگام آماده‌سازی سیستم زهکشی، کارگران به ظرفی سفالی در عمق حدود ۱/۳ متری زیر پایه‌ی تندیس برخوردند. درون آن ۳۳ شیء شامل انگشترهای طلا، گوشواره‌های نقره و زیورآلات برنزی با نقش‌مایه‌های پیچیده قرار داشت که به دوره‌ی دوراواتی (سده‌های ۶ تا ۱۱ میلادی) نسبت داده می‌شوند.

از کاوشی معمول تا کشفی تاریخی

به گفته‌ی «پانومبوت چانتراچوت»، مدیرکل اداره‌ی هنرهای زیبای تایلند، نخستین یافته در ۲۱ آوریل ۲۰۲۵ جرقه‌ی پژوهش‌های گسترده‌تر را زد. چند روز بعد، در ۳۰ آوریل، باستان‌شناسان بقایای دیگری از طلا، سرب و آلیاژی از قلع و سرب موسوم به «چین» را آشکار کردند. در میان این اشیا، سه لوح فلزی برجسته‌کاری‌شده با نقش بودا کشف شد که بیانگر مهارت استثنایی هنرمندان و بار معنوی ژرف هنر دوره‌ی دوراواتی است. یکی از شاخص‌ترین یافته‌ها، لوحی مستطیل‌شکل از طلا به عرض ۸ سانتی‌متر و ارتفاع ۱۲/۵ سانتی‌متر بود که بودایی نشسته را در حالت ویتارکا مودرا (اشاره‌ی آموزش) به تصویر می‌کشید. در این نقش، بودا با هاله‌ای پیرامون سر، گوش‌های کشیده، گیسوان پیچ‌خورده و ردای رهبانی که به‌زیبایی بر شانه‌ی چپ فرو افتاده، نمایان است. وجود سوراخی کوچک در یکی از گوشه‌ها نشان می‌دهد که احتمالاً این شیء به‌عنوان ابزار آیینی آویخته یا بسته می‌شده است.

باستان‌شناسان در ادامه‌ی کاوش‌ها، لوحی سربی خمیده یافتند که بودای ایستاده را در کنار همراهانش به تصویر می‌کشد. هرچند بخشی از آن آسیب دیده، اما جزئیات ظریف چهره و چین‌های لباس، یادآور هنر دوراواتی در معبد وات فرا پاتون است. این شباهت، ارتباط میراث هنری مرکز تایلند با کشفیات تازه در شمال‌شرق کشور را پررنگ‌تر می‌سازد. همچنین سه لوح فلزی دیگر در پشت سر تندیس بودا و در میان لایه‌های خاک و آهک کشف شد. پژوهشگران معتقدند این اشیا احتمالاً به‌عنوان نذورات آیینی در زمان ساخت تندیس قرار داده شده‌اند.

نگاهی به هنر دوراواتی

کارشناسان می‌گویند اشیای فلزی کشف‌شده با روش «ریپوسه» ساخته شده‌اند؛ روشی که در آن با کوبیدن پشت فلز، نقوش برجسته ایجاد می‌شود. این شیوه نشان‌دهنده‌ی مهارت و باور معنوی صنعتگران عصر دوراواتی است. تمدن دوراواتی (سده‌های ۶ تا ۱۱ میلادی) در گسترش بودیسم و شکل‌گیری هنرهای اولیه‌ی تایلند نقشی کلیدی داشت. کشف این آثار در زیر یک تندیس بزرگ بودا، پیوند میان دین، هنر و آیین‌های مذهبی در جامعه‌ی کهن تایلند را برجسته می‌کند. این اشیا علاوه بر نمایش مهارت فنی، نشان می‌دهند که قرار دادن نذورات در زیر تندیس‌ها بخشی از آیین‌های مذهبی برای تبرک و حفاظت معنوی بنا بوده است.

انتقال آثار کشف‌شده به موزه ملی فیمای

تمامی اشیای کشف‌شده به موزه ملی فیمای منتقل شده‌اند تا تحت پاک‌سازی، ثبت و بررسی علمی قرار گیرند. این موزه قصد دارد ترکیب فلزی، شیوه‌های ساخت و نمادپردازی آثار را تحلیل کند. مدیرکل اداره‌ی هنرهای زیبا، پانومبوت، گفت: «این یافته‌ها دریچه‌ای ارزشمند به هنر و آیین‌های دوره‌ی دوراواتی می‌گشایند و نشان‌دهنده‌ی ریشه‌های عمیق فرهنگی تایلند هستند.» تیم حفاظت نیز مراحل اولیه‌ی تثبیت آثار را انجام داده و قرار است مطالعات پیشرفته‌تری مانند اسکن سه‌بعدی و تحلیل فلزشناسی صورت گیرد.

گنجینه‌ای که گذشته و حال را پیوند می‌دهد

این کشف شگفت‌انگیز فصلی تازه به کارنامه‌ی پربار باستان‌شناسی تایلند می‌افزاید و هویت معاصر این کشور را به میراث معنوی پادشاهی دوراواتی پیوند می‌زند. فراتر از زیبایی ظاهری، این یافته بازتاب تداوم ایمان و هنر است که بیش از یک هزاره پایدار مانده است.

تندیس بودای خوابیده در معبد وات تهمّچک سِما رام، که قرن‌هاست نماد نیایش و آرامش بوده، اکنون با کشف گنجینه‌ای تاریخی اهمیت بیشتری یافته است. اداره‌ی هنرهای زیبا اعلام کرده که پس از تکمیل مراحل پژوهش و حفاظت، این آثار به نمایش عمومی گذاشته خواهند شد تا مردم از نزدیک با شکوه تمدن کهن تایلند آشنا شوند. این کشف برای تایلند و جهان تنها یک موفقیت باستان‌شناسی نیست؛ بلکه بازخوانی حافظه‌ی فرهنگی و پژواکی از گذشته‌ای مقدس است که هنوز زنده و درخشان است.

آن‌هاست. کشورهایی که به میراث خود بها می‌دهند، در حقیقت به ریشه‌های تاریخی و فرهنگی‌شان احترام می‌گذارند و آن را به نسل‌های آینده منتقل می‌کنند.

چرا میراث فرهنگی برای سایر کشورها مهم است و چگونه به آن بها می دهند و چه تاثیری در سرنوشت کشورشان دارد ؟

• میراث فرهنگی، سرمایه‌ای ملی و جهانی است که هویت جمعی را شکل می‌دهد.
• کشورها با حفاظت از آن، پیوند میان گذشته و حال را زنده نگه می‌دارند.
• این آثار، زبان مشترکی برای گفت‌وگو میان ملت‌ها هستند و احترام جهانی را برمی‌انگیزند.

چگونه به آن بها می‌دهند؟

• ایجاد موزه‌ها، مراکز پژوهشی و قوانین سخت‌گیرانه برای حفاظت.
• ثبت آثار در فهرست جهانی یونسکو و معرفی آن‌ها به عنوان «میراث بشری».
• سرمایه‌گذاری در آموزش، مرمت و گردشگری فرهنگی.
• استفاده از فناوری‌های نوین مانند اسکن سه‌بعدی و دیجیتال‌سازی برای حفاظت بلندمدت.

تأثیر در سرنوشت کشورها

• هویت ملی: میراث فرهنگی، ریشه‌های تاریخی را به نسل امروز پیوند می‌دهد و حس تعلق و غرور ملی می‌آفریند.
• قدرت نرم (Soft Power): کشورها با معرفی میراث خود، جایگاه فرهنگی و دیپلماتیکشان را در جهان تقویت می‌کنند.
• اقتصاد پایدار: گردشگری فرهنگی یکی از منابع مهم درآمد و اشتغال‌زایی است.
• انسجام اجتماعی: میراث مشترک، مردم را حول ارزش‌های تاریخی و فرهنگی متحد می‌سازد.