عمومی

قلعه رودخان گیلان ازبزرگترين دژهاي نظامي

قلعه رودخان گیلان بنای تاریخی در جنوب شهر فومن، استان گیلان

قلعه رودخان گیلان  بنای تاریخی در جنوب شهر فومن، استان گیلان که در زمان ساسانیان ساخته شده و در دوره سلجوقیان تجدید بنا شده است.

قلعه رودخان گیلان  از  بزرگترين دژهاي نظامي

قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگي حاكم و حرمسراي وي) و قورخانه (محل فعاليت هاي نظامي و زندگي سربازان) تشكيل شده است. از روستاي قلعه رودخان تا خود قلعه طبيعت بسيار زيبا و چشم اندازهاي زيادي وجود دارد كه توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. مساحت قلعه رودخان بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع است.
قلعه رودخان ميراث مهمي است از دژهاي نظامي حكومتي در گيلان. قلعه رودخان، اين قلعه مهم تاريخي كه مدت ها مركز فرمانروايان گيلان بوده است، از بزرگترين و باعظمت ترين دژهاي نظامي گيلان و حتي ايران محسوب مي شود. برخي از كارشناسان، بنياد قلعه رودخان را به دوره ساسانيان نسبت داده اند. قلعه رودخان در زمان سلجوقيان تجديدبنا شده و از پايگاه هاي مبارزاتي اسماعيليان به شمار مي رفته است.

قلعه رودخان کجاست؟

قلعه رودخان در فاصله ۲۰ كيلومتري جنوب غربي فومن واقع شده است. مساحت قلعه رودخان بالغ بر ۵۰ هزار مترمربع و در ارتفاعي بيش از ۶۰۰ متر در بلندترين نقطه كوه واقع شده است.

براي رسيدن به قلعه رودخان بعد از عبور از شهر فومن و گذشتن از روستاهاي گشت، كردمحله، سياه كش، شمس تالان، گوران پس، هولس كام، سيدآباد و قلعه رودخان به روستاي حيدرآلات مي رسيم كه از اين روستا تا محل قلعه رودخان حدود ۵ كيلومتر فاصله است. در حال حاضر بيشتر مساحت آن در قالب طرح پارك جنگلي، سنگ چين و شن ريزي شده است.

براي نخستين بار در سال ۱۸۳۰ ميلادي آلكساندر شودزكو خچكو محقق لهستاني الاصل هنگام تحقيق در گيلان متوجه قلعه رودخان شد و در يادداشت هاي خود موقعيت اين بنا را به ثبت رساند. او درباره قلعه رودخان مي نويسد: «دژي است بر بالاي كوهي در قسمت علياي رودخانه اي به همين نام، بام آن سنگي است و طرفين ورودي داراي دو برج دفاعي مستحكم است و بر كتيبه سردر ورودي آن حك شده است كه اين قلعه براي نخستين بار در سال ۹۱۸ تا ۹۲۱ هـ.ق براي سلطان حسام الدين اميردباج بن امير علاءالدين اسحق تجديد بنا شده است.»

دلیل نام گذاری قلعه رودخان

چون این قلعه تاریخی در کنار رودخانه ای بنا شده، معادل باستانی “دژ رودگان” یا “روگان” (دژی که در کنار رود قرار دارد) یا تغییر یافته آن به نام قلعه رودخان خوانده می شود. این قلعه به زبان اهالی آن منطقه که تالش هستند قله رخون نامیده میشود. سپس به مرور زمان به «قلعه رودخان» تبدیل شده است. قلعه رودخان در دوران های تاریخی به نام های «قلعه هزارپله»، «حسامی»، «سکسار»، «سگسار» و «سگسال» نیز خوانده شده است.

پیشینه تاریخی قلعه رودخان گیلان 

با اینکه قلعه رودخان، مدت ها تخت سلطنت و مرکز حکمرانی حکام گیلانی بیه پس بوده، در متون تاریخی و جغرافیایی گیلان تا قبل از قرن دهم هجری نامی از قلعه رودخان به میان نیامده است. تنها عبدالفتاح فومنی در کتاب تاریخ گیلان (ص۱۸۳) یک بار از کوه قلعه رودخان یاد می کند و می نویسد: «امیره شاهرخ و کامیاب، پسران امیره سالار و بنی اعمام حسین خان بودند که به دستور حسن خان کهدمی در کوه قلعه رودخان کشته شدند.»

سلاطین اسحاقوند که از سال ۵۵۰ تا ۱۰۰۲ ه – ق بر قسمت اعظم این مناطق حکمرانی داشته و نسبت خود را به اشکانیان می رساندند، از قلعه رودخان با توجه به موقعیت دفاعی ممتاز و سوق الجیشی آن، به عنوان مقر فرمانروایی خود استفاده کرده و به دفعات در تجدید بنا و مرمت آن همت گماشته اند، به طوری که قلعه رودخان در فاصله سال های ۹۱۸ تا ۹۲۱ ه-ق به دستور سلطان حسام الدین امیر دباج بن امیر علاء الدین اسحاقی مرمت گردیده و از آن زمان به بعد، به نام “قلعه حسامی” نیز معروف شده است. هدایت خان حاکم فومن، در سال ۱۱۷۵ ه- ق در زمان قیامش علیه کریم خان زند به تعمیر قلعه رودخان پرداخت و با تجهیز آن به توپ های جنگی، آن را برای دفاع از خود آماده نمود.

توصيف قلعه رودخان گیلان 

قلعه رودخان از دو بخش ارگ (محل زندگي حاكم و حرمسراي وي) و قورخانه (محل فعاليت هاي نظامي و زندگي سربازان) تشكيل شده است. ارگ قسمت غربي شامل دروازه ورودی، چشمه، حوض، آب انبار و سردخانه، حمام، آب ریزگاه، شاه نشین و تعدادی واحد مسکونی که به وسیله برج و باروهایی محصور شده اند. قلعه رودخان کلاً دارای دو ارگ و شانزده قراول خانه است؛ ارگ یا شاه قلعه در دو طبقه و از آجر ساخته شده، قراول خانه ها، به صورت دو طبقه با نورگیرها و روزنه های متعدد مسلط بر محیط اطراف است. در ورودی یا دروازه قلعه رودخان، شمالی است و در دو طرف آن دو برج توپر بسیار عظیم ساخته شده است که در گذشته بر بالای آن کتیبه ای نصب شده بود، این کتیبه در حال حاضر در موزه رشت نگهداری می شود.

قلعه رودخان و طبيعت منطقه اطراف آن

از روستاي قلعه رودخان تا خود قلعه طبيعت بسيار زيبا و چشم اندازهاي زيادي وجود دارد كه توجه هر بيننده اي را به خود جلب مي كند. رفت و آمد با وسيله نقليه تا فاصله يك و نيم كيلومتري قلعه رودخان امكان دارد.

قلعه رودخان ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دريا ارتفاع دارد.در مسير صعود به قلعه رودخان، درختاني با قدمت زياد، به سمت آسمان سربرافراشته اند و نور از لابه لاي شاخه هاي اين درختان به پايين مي ريزد. قلعه رودخان ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر از سطح دريا ارتفاع دارد. در سمت راست قلعه رودخان، رودخانه اي به همين نام قرار دارد كه از ارتفاعات سرچشمه گرفته و آب آن از جنوب به شمال در جريان است.

مشكلات موجود در قلعه رودخان گیلان 

نبود راه ارتباطي مناسب تا پاي قلعه رودخان بخصوص چند كيلومتر انتهايي جاده كه به صورت خاكي و بدون زيرسازي است، براي گردشگران مشكل آفرين است. نداشتن پاركينگ مناسب براي اتومبيل ها، نبودن امكانات پذيرايي مانند رستوران، چايخانه و اقامتگاه، فقدان هرگونه امكانات رفاهي و تسهيلاتي در پاي قلعه رودخان از مشكلات موجود بر سر راه مسافران قلعه است.

متاسفانه مردم ساكن در نواحي مجاور قلعه رودخان كه از دامداري و كشاورزي امرار معاش مي كنند از شرايط نامطلوب اقتصادي، بهداشتي و اجتماعي رنج مي برند. اين در شرايطي است كه همين مردم در كنار بناي باعظمتي زندگي مي كنند كه از تمدني كهن حكايت دارد و شرايط به وجود آمده از نظر گردشگري در منطقه مي تواند تحولي عظيم در بهبود وضعيت اقتصادي و اجتماعي مردم منطقه پديد آورد.

 

گردآوری :دانستنیهای  گردشگری پاسینیک

منابع:
rasekhoon.net
fararu.com

عضويت در خبرنامه پاسينيک کانال تلگرام پاسينيک

لطفا در نشر دانسته هاي خود کوشا باشيد.چنانچه اين مطلب به نظر شما جالب و مفيد بود آن را از طريق شبکه هاي اجتماعي زير با دوستان خود به اشتراک بگذاريد.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا