عمومی

قلعه فلک الافلاک نگینی در استان لرستان

قلعه فلک الافلاک یا دژ شاپور خواست،مکانی تاریخی در لرستان

قلعه فلک الافلاک که نام های قلعه دوازده برجی و یا دژ شاپور خواست هم شناخته می‌شود بر فراز تپه‌ای مشرف به شهر خرم‌آباد و در نزدیکی رودخانه خرم رود خرم آباد قرار گرفته و زیبایی فوق العاده ای به شهر خرم آباد داده است. این بنا مربوط به دورهٔ ساسانیان است و به در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۸۸۳ ثبت شده‌است.

قلعه فلک الافلاک

مشخصات قلعه فلک الافلاک

قلعه دارای هشت برج است و محیط کلی آن 228.6 متر و بلند ترین دیوار آن تا سطح  تپه 22.5 متر می باشد،در گذشته،تمام قلعه یک صحن داشته اما در دوره های بعد با ساختن چند اتاق در وسط،آن را به دو قسمت تقسیم کرده اند.

در ورودی قلعه از سمت شمالی باز می شود و در برج جنوب غربی ساخته شده است، پهنای آن 2.1 متر و بلندی آن سه متر است.

این در به یک راهرو سر پوشیده منتهی می گردد که داخل برج ( سمت غربی) دو اتاق و در شرق آن یک اتاق ساخته اند.این راه رو با شیب کمی و پس از یک پیچ به سمت شرق به اولین صحن می رسد

این آثار تاریخی در قلب شهر خرم آباد قرار دارد،علاوه بر مسیر دسترسی راحت،از امکانات مناسبی جهت رفاه حال بازدید کنندگان  بهره می برد.

در شمال شرقی،راه روی است که هم اتاقی تاریک که گویا زندان بوده و هم به پله های که برای رسیدن به پشت بام ساخته شده منتهی می گردد.یکی از برج های شمالی در سال 1328 هجری شمسی فرو ریخت که توسط ارتش تجدید بنا گردید.برج جنوب غربی  نیز چند سال پیش خراب شد که وسیله وزارت فرهنگ و هنر ترمیم گردید.کنگره های قلعه نیز گویا به فرمان رضا شاه ساخته شده اند.

قلعه فلک الافلاک

صحن اول قلعه فلک الافلاک

صحن اول 31×22.5 متر و طول آن شمالی جنوبی است و هشت اتاق دارد. در شمال شرقی راه روی  است که با هفت پله به محوطه ای منتهی است که چاه قلعه در آن واقع شده است.

عمق این چاه افسانه ای تا انتهای تپه و تا چشمه ای است که از زیر تپه جاری است.در گذشته آب مورد نیاز  ساکنین قلعه از این چاه  تامین می گردیده است.

دهانه چاه  چهار گوش و هر ضلع آن 2.75 متر و دیوار آن تا اندازه ای که اکنون پیداست یعنی تا عمق،هفت متر با آجر ساخته شده و در این عمق دهانه چاه را مسدود کرده اند و دیواره آن طوری ساخته شده است که هر چند متر می توانسته اند روی آن را بپوشانند.

درباره این چاه افسانه های مختلفی در میان مردم رواج دارد.گفته می شود برای رصد کردن ستارگان و برای ستاره شناسی مورد استفاده قرار  میگرفته است!! ولی در این مورد مدرکی به دست نیامده است!

دور این قلعه باروئی (حصار) وجود داشته است که به وسیله دوازده برج به هم متصل می شده است و بنا به گفته یکی از معمرین،هر برج این بارو در هر ماه  شاخص نیمروز بوده است.

اکنون از این بارو اثری نیست ولی دومورگان تصویری از این قلعه و باروی آن در کتاب خود چاپ کرده است.امروزه خیابان غربی قلعه هنوز به نام دوازده برجی معروف است.

قلعه فلک الافلاک

صحن دوم قلعه فلک الافلاک

در جنوب بنای وسط قلعه،راه روی است قرینه راه رو منتهی به چاه که به صحن دوم می رسد،طول این راه رو 22 متر است و در سمت چپ راه رو، آب ریز گاه قلعه ساخته شده و در سمت دیگر راهی است که به پشت بام قلعه منتهی می شود.

صحن دوم مستطیل شکل و مساحت آن 21×29 متر و طول آن شرقی-غربی  و دارای شانزده  اتاق  و یازده کفش کن  بین اتاق هاست.کف اتاق ها یک متر و نیم بلند تر از کف حیاط  است  که  این بلندی به وسیله چهار پله پر شده است.

در قسمت جنوبی، سه اتاق ساخته شده است که طول و عرض هر یک 3.8×10.8 متر و سه کفش کن که درازا و پهنای  1.9×10.80 متر است.اتاق های وسط و غربی درازای بیشتری دارند؛چون منتهی به دو برج جنوبی هستند.

در سمت شمال،چهار اتاق و چهار کفش کن هست که بزرگ تر از همه،اتاقی است که سه ستون دارد.اتاق دیگر دارای دو ستون است و اندازه قطر هر ستون 97×97 سانتی متر و هر اتاق دو پنجره شمال و دو در جنوبی هستند.

سمت شرقی دارای پنج اتاق  و دو کفش کن است که یکی از  اتاق ها به داخل برج راه دارد و در دیواره برج،چند مزقل تعبیه شده،طاق برج ها،مقرنسی است که با طاق های زنجیری به هم متصل اند و تمام  آن ها با آجر های قرمز و بزرگ ساخته شده اند و مرتفع ترین  دیوار خارجی  در این سمت واقع شده است.

در سمت غربی بنای برجی از آن تازه ساز است که دارای چهار اتاق و دو راه رو می باشد و درازا و پهنای هر یک 5 ×3 است.قلعه فلک الافلاک

محل قرار گیری قلعه فلک الافلاک

در اطراف تپه نیز آثار سنگ قلوه ای دیده می شود و برج های جنوبی بر بنای سنگ قلوه ای نهاده شده است.راه رفتن به سمت در ورودی قلعه اکنون از میان باشگاه افسران پادگان می گذرد. قلعه فلک الافلاک یکی از بنا های معتبر تاریخی است که با گذشت زمان هنوز استوار و پا بر جاست که در فهرست آثار ملی وزارت فرهنگ و ارشاد به ثبت رسیده است.

بر روی تپه ای بزرگ و سنگی،در میان شهر خرم آباد،مشرف به رودخانه ای که از شرق آن می گذرد،قلعه معروف و تاریخی فلک الافلاک ساخته شده است.از زیر تپه،چشمه بزرگی جاری است که نزدیک به هفت آسیاب،آب دارد.پایه های قلعه،بر روی تیغه های سنگی و بنای سنگ قلوه ای استوار است.به طور کلی تاریخ بنا و نام سازنده اصلی آن معلوم و مشخص نیست.ولی در گذشته به نام قلعه شاپورخواست مشهور بوده است.مورخین اسلامی اغلب نیز آن را به همین نام در آثار خود ذکر کرده اند.

یاقوت می نویسد: «شاپور خواست شهر و دژی است در کوه های لر» اب اثیر ضمن شرح وقایع اوایل قرن پنجم در لرستان از آن چنین ذکر می کنند:

صاحب مجمل التواریخ و القصص نیز ضمن بیان وقایع اواخر قرن چهارم و حوادث ابتدای قرن پنجم مربوط به  دوره «بدر پسر حسنویه» و پسرش هلیل نوشته است.

 

 

عضويت در خبرنامه پاسينيک

براي عضويت در کانال تفريحي خبري پاسينيک کليک کنيد

لطفا در نشر دانسته هاي خود کوشا باشيد.چنانچه اين مطلب به نظر شما جالب و مفيد بود آن را از طريق شبکه هاي اجتماعي زير با دوستان خود به اشتراک بگذاريد.

برداشت و استفاده غيرتجاري از مطالب اين وب‌سايت، با ذکر منبع آزاد است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا